ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਕਿ ਔਰਤ ਦਾ ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਕਥਿਤ ਸਮਾਜਿਕ ਭੂਮਿਕਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਉਸ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਥੋਪ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਬਰਾਬਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਉਲੰਘਣਾ ਹੈ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਜਾਂ ਨੈਤਿਕਤਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਹੈ। ਜਸਟਿਸ ਮੰਜਰੀ ਨਹਿਰੂ ਕੌਲ ਨੇ ਮੁਹਾਲੀ ਨਿਵਾਸੀ ਪਿਤਾ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਕਥਿਤ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਹਿਰਾਸਤ ਤੋਂ ਛੁਡਾਉਣ ਲਈ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈਬੀਅਸ ਕਾਰਪਸ ਪਟੀਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਇਹ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, 30 ਸਾਲਾ ਔਰਤ ਨੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰਹਿ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਹੋਈ ਹਿੰਸਾ ਕਾਰਨ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਘਰ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਘਰ ਨਹੀਂ ਪਰਤਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਿਤਾ ਵੱਲੋਂ ਪੇਸ਼ ਹੋਏ ਵਕੀਲ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਔਰਤ ਦੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਦੀ ਕਸਟਡੀ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਸਟਿਸ ਮੰਜਰੀ ਨਹਿਰੂ ਕੌਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਧਾਰਨਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿਚ ਦਰਜ ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਪਮਾਨ ਹੈ।
ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ ਔਰਤ ਜੋ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰਿਪੱਕ ਬਾਲਗ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਅਦਾਲਤ ਉਸ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਰੱਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਬਾਲਗ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਨੇਕਦਿਲ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਹੋਵੇ।
ਜਸਟਿਸ ਕੌਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਦਲੀਲ ਕਿ ਇੱਕ ਪਿਤਾ ਆਪਣੇ ਨਾਲੋਂ ਇੱਕ ਬਾਲਗ ਔਰਤ ਦਾ ਬਿਹਤਰ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਹੋਵੇਗਾ, ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ ਬਲਕਿ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਗਾਰੰਟੀ ਦੇ ਵੀ ਉਲਟ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦਾ ਬਾਹਰੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜੁਡੀਸ਼ੀਅਲ ਮੈਜਿਸਟ੍ਰੇਟ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਔਰਤ ਦੇ ਬਿਆਨ ਦਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਔਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ‘ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਜਿੱਥੇ ਰਹਿ ਰਹੀ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਘਰ ਜਾਣ ਦਾ ਕੋਈ ਇਰਾਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਔਰਤ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਹਨ, ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਸਰੀਰਕ ਹਿੰਸਾ ਕਾਰਨ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦਾ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਘਰ ਆ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਉਸ ਦੀ ਕੁੱਟਮਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਫਿਰ ਉਹ ਵੀ ਉਥੋਂ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਜ਼ੀਰਕਪੁਰ ਆ ਗਈ। ਪਿਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੇ ਬ੍ਰੇਨਵਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬੱਚੇ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਦੁਖੀ ਹਨ। ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਦਲੀਲਾਂ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿਤਾ ਦੀ ਹੈਬੀਅਸ ਕਾਰਪਸ ਪਟੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
